Gezag en voogdij worden vaak met elkaar verward. In beide gevallen gaat het om de wettelijke verantwoordelijkheid voor minderjarige kinderen. Zolang een of beide ouders belast zijn met het ouderlijk gezag, kan geen sprake zijn van voogdij. Over voogdij wordt gesproken ingeval een ander dan een ouder deze taken op zich neemt.

Er kunnen niet meer dan twee personen het gezag of voogdij over een minderjarige kind hebben.

Ouders die gehuwd zijn of geregistreerde partners, zijn automatisch belast met het ouderlijk gezag over hun kinderen. Bij het einde van de relatie blijft het gezag in stand, tenzij zwaarwegende redenen dit anders maken.

Samenwoners hebben niet automatisch gezamenlijk gezag. De moeder is automatisch juridisch moeder en is automatisch belast met het ouderlijk gezag. De vader kan pas na erkenning van het kind het gezag gezamenlijk verkrijgen door aantekening in het gezagsregister. Dat kunnen ouders zelf regelen.

Mocht de moeder geen toestemming geven voor de aantekening in het gezagsregister, dan kan een verzoek aan de rechtbank worden gedaan om beide ouders met het gezag te belasten.

Als één ouder met het gezag is belast kan zij de rechtbank vragen om een derde samen met het haar met het gezamenlijk gezag over haar kind te belasten, bijvoorbeeld een grootouder.

Als geen ouder het gezamenlijk gezag heeft, bijvoorbeeld omdat zij zijn overleden, het gezag zijn kwijt geraakt, of nooit hebben gehad, dan kan een verzoek aan de rechtbank worden gedaan tot benoeming van een voogd. Zo kan het zijn dat een minderjarige moeder vanwege haar leeftijd het gezag niet mag uitoefenen. Zij de grootmoeder van haar kind tot voogd kunnen laten benoemen.

Als er sprake is van gezamenlijk gezag kunnen geschillen ontstaan over de uitoefening daarvan. Gedacht kan worden aan verschil van mening over een verhuizing, schoolkeuze, medicijn gebruik of medische behandeling en vakantie naar het buitenland. Een dergelijk geschil kan worden voorgelegd aan de rechtbank.

Conclusie

Kortom, verschillende procedures kunnen worden gevoerd, waarbij bijstand van een advocaat noodzakelijk is, om de wettelijke verantwoordelijkheid over een kind te regelen:

• verzoek gezamenlijk gezag;
• verzoek eenhoofdig gezag;
• verzoek gezag samen met niet-ouder;
• verzoek voogdij;
• verzoek vervangende toestemming voor gezagsbeslissing.