Juridisch Ouderschap

Allereerst is van belang om onderscheid te maken tussen ouders en niet-ouders voor de wet. Een vrouw uit wie een kind wordt geboren is zowel de biologische moeder als automatisch de juridische moeder. Daar is geen extra handeling voor noodzakelijk. Voor de vader is dat anders. Hij is weliswaar automatisch biologisch vader, maar juridisch vader is hij alleen automatisch als partijen zijn getrouwd of geregistreerde partners zijn.

Overigens wordt het juridisch ouderschap veelal verward met “gezag”. Het gezag betreft enkel de beslissingen die ten aanzien van een kind worden genomen, terwijl het juridisch ouderschap een aantal gevolgen met zich meebrengt:

• ouder en kind worden elkaars erfgenaam;
• kind kan de naam van vader verkrijgen;
• verplichting tot betaling kosten verzorging en opvoeding (verplichting bestaat ook voor biologische vader die geen juridisch ouder is);
• recht op contact tussen ouder en kind volgens de wet;
• mogelijk invloed op nationaliteit.

Zonder een huwelijk dient de vader nog een extra stap te zetten om juridisch ouder te worden: erkenning.

Erkenning

Als de moeder toestemming geeft tot erkenning, kan dit –al voor de geboorte van een kind – bij de gemeente worden geregeld. Zelfs als de man niet de biologische vader is van het kind kan het kind – met toestemming van de moeder – door deze persoon worden erkend. U zou dus uw buurman uw kind kunnen laten erkennen.

Wanneer de moeder de toestemming niet geeft, kan om vervangende toestemming gevraagd worden aan de rechtbank. Dit moet door een advocaat aan de rechtbank worden gevraagd. De rechtbank verleent de toestemming meestal.

Erkenning is niet mogelijk als het kind al twee ouders heeft. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de moeder is gehuwd met een ander – niet de biologische vader – die automatisch door het huwelijk vader wordt of als haar nieuwe partner het kind heeft erkend.

Als het kind een vader heeft doordat de moeder is getrouwd met een ander, dan kan de biologische vader dit juridisch ouderschap niet aantasten. Wel kan het vaderschap worden ontkend door de juridische vader, moeder en kind.

Vernietiging erkenning

Als het kind een vader heeft door erkenning kan in uitzonderlijke gevallen deze erkenning worden vernietigd door de biologische vader.

Ontkenning door huwelijk ontstane vaderschap

De echtgenoot wordt vermoed de biologische vader van het kind te zijn. Het kan dus ook voorkomen dat de man niet de biologische vader is, maar wel automatisch juridisch vader wordt. 

Wel kan de man die automatisch juridisch ouder is geworden en dit niet wil én niet de biologische ouder is, zijn vaderschap ontkennen. Dit kan de moeder ook, enkel op grond van het feit dat de man de biologische vader niet is. Ook het kind kan het ouderschap van de man die niet zijn/haar biologische ouder is ontkennen.

Gerechtelijke vaststelling van het vaderschap

Het komt ook voor dat de biologische vader geen juridisch vader wil zijn. In dat geval kan de moeder het vaderschap laten vaststellen door de rechtbank.

Conclusie

Kortom, verschillende procedures kunnen worden gevoerd, waarbij bijstand van een advocaat noodzakelijk is, om het juridisch ouderschap goed te regelen:

• vervangende toestemming tot erkenning vragen;
• ontkenning van het door het huwelijk ontstane vaderschap;
• vernietiging van de erkenning;
• gerechtelijke vaststelling van het vaderschap;